Bu mevzuda diğer bir husus da, kendi toplumumuzun bütün fertlerinin, İslâmî mânâda olgunlaşmış olmamasıdır. Esasen herkesi melekler seviyesine çıkaracağına dair, dinin herhangi bir teklifi yoktur. Onun, kudsî prensiplerine sımsıkı sarılmak suretiyle yükselip melekleşenler olduğu gibi, kendini aşamamış bir kısım ham-ruhlar...

Şimdi geriye dönüp teker teker bunların üzerinde duralım: 1) Evvelâ hangi vicdan ve insaf, kadın-erkek, çoluk-çocuk bütün insanları acımaksızın kılıçtan geçirmeye taraftar olur. Aradan asırlar geçmiş olmasına rağmen, Kartacalılara revâ görülen zulüm, hâlâ Romalının alnında utandırıcı bir leke olarak kendini göstermektedir....

Yemin edip, sonra da yemini bozmada, zihâr(Cahiliye döneminde bir erkeğin karısına ”Artık sen bana anamın sırtı gibisin” demesiyle onu kendisine haram kılması) muâmelesinde, adam öldürme cinayetinde hep bir tutsağın âzat edilmesi tavsiye ediliyordu. “Kim hatayla bir mü’mini öldürürse, onun keffâreti bir mü’min...

İslâm, ilk önce, köleliği önemli bir mesele olarak ele aldı. Sonra kölelerin ne ticaret ne de eğlence malı olmadığını hatırlattı ve insan olduklarına dikkati çekti: “Sizin bazınız bazınızdandır.” (Nisâ, 4/25) “Kim kölesini öldürürse onu öldürürüz, kim onu hapseder veya gıdasını...

Bu konunun tarihi, sosyal ve psikolojik yönleri bulunmaktadır. Sabırla takip ettiğimiz zaman, hem sorumuzun cevabını hem de daha sonra aklımıza gelebilecek zihnimizi bulandıracak soruların cevabını bulabiliriz. Öncelikle, köleliğe karşı duyduğumuz tiksinti ve ürpertinin eski ve yeni bir kısım sebepleri olduğunu...